Cookies là gì? Cơ chế hoạt động và cách bật, xóa Cookie 

Cookie là gì? Cookie - một khái niệm tưởng chừng đơn giản nhưng lại ẩn chứa nhiều điều thú vị và đóng vai trò quan trọng trong thế giới internet hiện đại. Cùng FPT Cloud tìm hiểu về cookie, từ những khái niệm cơ bản đến những ứng dụng thực tế và cả những vấn đề cần lưu ý khi sử dụng chúng.  

1. Cookie là gì?  

Cookie là những tệp tin nhỏ được lưu trữ trên thiết bị khi người dùng truy cập vào một trang web. Chúng chứa thông tin về hoạt động truy cập của người dùng trên trang web đó. 

Chẳng hạn, những trang người dùng đã xem, những sản phẩm người dùng đã thêm vào giỏ hàng, hay thông tin đăng nhập. Nhờ có cookie, các trang web có thể ghi nhớ thông tin của bạn và cung cấp cho bạn trải nghiệm truy cập được cá nhân hóa và tiện lợi hơn. 

Ví dụ cụ thể: Khi bạn vào một trang web mua sắm trực tuyến và thêm một sản phẩm nào đó vào giỏ hàng, cookie sẽ được lưu trữ trên máy tính để ghi nhớ thông tin về sản phẩm đó. Khi bạn quay lại trang web trong những lần truy cập sau, sản phẩm sẽ vẫn được lưu trong giỏ hàng, giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong việc mua sắm. 

>>> Xem thêm: Data scientist là gì? Bí quyết trở thành Data scientist thực thụ

2. Phân loại Cookie   

Cookie có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, nhưng phổ biến nhất là những loại dưới đây:

Session Cookie

Session cookie, hay còn gọi là cookie phiên, là một “anh hùng thầm lặng” nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trải nghiệm lướt web mượt mà. Khác với các loại cookie khác, session cookie chỉ tồn tại trong thời gian người dùng đang mở trình duyệt và biến mất ngay khi đóng trình duyệt đi.

Mục đích: Dùng để theo dõi thông tin trong phiên làm việc hiện tại, như đăng nhập, giỏ hàng mua sắm tạm thời,...

Persistent Cookie

Không giống như session cookie chỉ hoạt động trong một phiên truy cập, persistent cookie được lưu trữ trên thiết bị  trong một khoảng thời gian nhất định, được xác định bởi ngày hết hạn được cài đặt sẵn.

Mục đích: Cung cấp thông tin như ưu tiên, cài đặt cá nhân, và thu thập dữ liệu về cách người dùng tương tác với trang web theo thời gian.

Secure Cookie

Đây là một loại cookie HTTP đặc biệt được sử dụng để bảo vệ thông tin người dùng khỏi bị đánh cắp hoặc truy cập trái phép. Khác với các loại cookie thông thường, secure cookie chỉ được truyền qua các kết nối HTTPS an toàn, được mã hóa, giúp đảm bảo tính bảo mật và riêng tư cho dữ liệu người dùng.

Mục đích: Bảo vệ thông tin nhạy cảm của người dùng khỏi việc tiếp cận không ủy quyền.

HttpOnly Cookie

Trong thế giới cookie, đôi khi người dùng cần có thêm một lớp bảo mật để ngăn chặn những "kẻ nhòm nhem" không mong muốn. Đây là lúc HttpOnly cookie ra đời. Chúng giới hạn quyền truy cập của những kẻ đó, chỉ cho phép máy chủ web đọc và ghi dữ liệu, đồng thời ngăn chặn mã JavaScript.

Mục đích: Bảo vệ cookies khỏi việc truy cập bởi mã JavaScript độc hại.

Third-party Cookie

Loại cookie này được tạo ra bởi một trang web khác với trang web mà người dùng đang truy cập. Cookie của bên thứ ba thường được sử dụng để theo dõi hoạt động truy cập trên nhiều trang web và hiển thị những quảng cáo phù hợp với sở thích của người dùng. 

Mục đích: Cung cấp dịch vụ bên thứ ba như quảng cáo, phân tích thống kê, chia sẻ mạng xã hội. 

Super Cookies (Evercookies)

Super Cookies sử dụng nhiều kỹ thuật tinh vi để lẩn trốn trong các ngóc ngách của trình duyệt, khiến việc loại bỏ chúng trở nên vô cùng khó khăn. Người dùng hãy sử dụng các trình duyệt và tiện ích mở rộng có khả năng chống Super Cookies, xóa cookie thường xuyên và sử dụng chế độ ẩn danh khi cần thiết.

Mục đích: Theo dõi người dùng theo cách không dễ dàng bị vô hiệu hóa.

Flash Cookies (Local Shared Objects)

Cookies Flash xuất hiện cùng với thời kỳ hoàng kim của Adobe Flash, một plugin trình duyệt từng được sử dụng rộng rãi để hiển thị nội dung đa phương tiện. Không giống như các cookie thông thường được lưu trữ riêng cho từng trang web, Flash cookies có thể được truy cập bởi bất kỳ trang web nào sử dụng Flash. 

Mục đích: Lưu trữ thông tin đăng nhập, cài đặt,... và không dễ dàng bị xóa.

Authentication Cookies 

Authentication cookies (cookie xác thực) hoạt động giống như những chiếc chìa khóa kỹ thuật số, giúp website nhận biết bạn là ai mà không cần bạn phải đăng nhập lại liên tục.

Mục đích: Đảm bảo rằng người dùng đã đăng nhập và truy cập các nội dung hoặc tính năng phù hợp.

>>> Xem thêm: RSS là gì? Cách hoạt động và hướng dẫn sử dụng RSS 

3. Công dụng của Cookie 

Cookies có thể được sử dụng để lưu trữ nhiều loại thông tin khác nhau, chẳng hạn như:

Cá nhân hóa 

Cookies có thể được sử dụng để lưu trữ các tùy chọn cá nhân của người dùng, chẳng hạn như ngôn ngữ ưa thích hoặc kích thước phông chữ. Điều này giúp người dùng có trải nghiệm được cá nhân hóa hơn khi truy cập trang web.

Cải thiện trải nghiệm người dùng 

Cookies giúp các trang web lưu trữ thông tin về người dùng, giúp chúng hiểu được thói quen và sở thích của họ. Điều này giúp các trang web cải thiện trải nghiệm của người dùng, đưa ra nội dung phù hợp hơn.

Quản lý giỏ hàng và thanh toán

Cookies cũng được sử dụng để quản lý giỏ hàng và quá trình thanh toán trên các trang web thương mại điện tử. Cookies giúp lưu trữ thông tin về sản phẩm mà người dùng đã thêm vào giỏ hàng, giúp họ không phải thêm lại từ đầu nếu đóng trình duyệt.

Theo dõi và phân tích hành vi người dùng 

Cookies cung cấp cho các trang web thông tin về hành vi của người dùng, giúp họ hiểu được các trang web và nội dung nào được ưa thích nhất. Những thông tin này giúp các trang web phát triển nội dung và dịch vụ tốt hơn để đáp ứng nhu cầu của người dùng.

Tối ưu hóa hiệu suất trang web

Cookies hỗ trợ tối ưu hóa trang web bằng cách theo dõi thời gian tải, tương tác của người dùng và thông báo lỗi. Thông tin này cho phép người phát triển web xác định các vấn đề về hiệu suất và nâng cao tốc độ cũng như chức năng tổng thể của trang web. 

4. Ưu điểm của Cookie

Cookies mang lại nhiều lợi ích cho cả người dùng và website. Việc sử dụng cookie một cách thông minh, có trách nhiệm sẽ giúp người dùng tận dụng tối đa lợi ích và hạn chế những rủi ro.

• Tự động điền thông tin đăng nhập, biểu mẫu, giỏ hàng,... giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
• Lưu trữ sở thích, cài đặt cá nhân để mang đến trải nghiệm phù hợp và tối ưu.
• Ghi nhớ lịch sử truy cập, đề xuất nội dung liên quan, hỗ trợ mua sắm trực tuyến.
• Theo dõi hành vi người dùng, phân tích dữ liệu truy cập để tối ưu hóa giao diện, nội dung.
• Cá nhân hóa quảng cáo, đề xuất sản phẩm phù hợp với sở thích, nhu cầu của từng người dùng.
• Nâng cao hiệu quả hoạt động marketing, tăng tỷ lệ chuyển đổi.
• Đánh giá xu hướng tìm kiếm, hành vi mua sắm, sở thích của người dùng.
• Phân tích thị trường, đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp, hiệu quả.
• Nắm bắt nhu cầu khách hàng, cải thiện sản phẩm, dịch vụ.

5. Một số điểm Cookie chưa làm được  

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, Cookies cũng tiềm ẩn một số nhược điểm cần được lưu ý:

• Bị đánh cắp bởi tin tặc, sử dụng cho mục đích xấu như theo dõi hành vi, đánh cắp thông tin cá nhân.
• Lỗ hổng bảo mật website có thể dẫn đến rò rỉ dữ liệu người dùng.
• Thu thập thông tin cá nhân mà người dùng không đồng ý, gây ảnh hưởng đến quyền riêng tư.
• Bị theo dõi hành vi trực tuyến, hiển thị quảng cáo nhắm mục tiêu liên tục.
• Lưu trữ nhiều cookie có thể khiến trình duyệt web hoạt động chậm chạp, tốn nhiều dung lượng.
• Nguy cơ bị tấn công bởi các phần mềm độc hại được cài đặt qua cookie.  

6. Cách Cookie hoạt động  

Cookies hoạt động bằng cách thiết lập một kênh liên lạc quan trọng giữa trình duyệt web của người dùng và máy chủ của trang web mà họ truy cập. 

Cookie được lưu trên bộ nhớ đệm của trình duyệt. Mỗi trình duyệt web lại có bộ lưu trữ Cookie riêng và không liên kết với nhau. Người dùng có thể xem hay thay đổi các cài đặt Cookie trực tiếp từ mục Cài đặt của trình duyệt đang sử dụng.

Khi người dùng truy cập lại trang web hoặc truy cập các trang con trong cùng tên miền, trình duyệt web sẽ tự động gửi Cookies đã lưu trữ đến máy chủ. Máy chủ web có thể truy cập và sử dụng thông tin được lưu trữ trong Cookies để cung cấp trải nghiệm được cá nhân hóa cho người dùng.

Ví dụ về cách hoạt động của Cookies:

• Lưu trữ thông tin đăng nhập: Cookies được sử dụng để lưu trữ thông tin đăng nhập của người dùng, giúp họ không phải nhập lại thông tin này mỗi khi truy cập trang web.
• Ghi nhớ giỏ hàng: Cookies dùng để ghi nhớ các sản phẩm mà người dùng đã thêm vào giỏ hàng trong khi mua sắm trực tuyến.
• Theo dõi hành vi người dùng: Cookies theo dõi hành vi truy cập của người dùng trên trang web, giúp website có thể cung cấp nội dung phù hợp với sở thích của họ.
• Hiển thị quảng cáo nhắm mục tiêu: Cookies dùng để hiển thị quảng cáo nhắm mục tiêu cho người dùng dựa trên sở thích và hành vi truy cập của họ.

7. Hướng dẫn bật, xóa Cookie 

Dưới đây là một số hướng dẫn bật, tắt, xóa Cookie khi người dùng sử dụng trang web: 

7.1. Cách xóa Cookies trên Chrome

Bước 1: Nhấp vào biểu tượng Thêm Khác ở góc phải trên cùng của trình duyệt > chọn Cài đặt.

Bước 2: Bấm vào nút Nâng cao nằm ở dưới cùng.

Bước 3: Tại mục “Quyền riêng tư và bảo mật“, bạn hãy click vào Cài đặt nội dung.

Bước 4: Chọn Cookie > Nhấn chọn Xem tất cả các cookie và dữ liệu trang web.

Bước 5: Cuối cùng, nhấp vào Xóa tất cả để loại bỏ toàn bộ Cookies trên trình duyệt web là xong.

7.2. Cách bật, tắt quản lý Cookies trên Chrome

Ở phần này, mọi người cũng tiến hành làm cho tới bước 4 của quá trình xóa Cookies. Sau khi chọn vào Cookies, người dùng có thể:

Bật Cookie: Tại mục Đã chặn, hãy gạt thanh kích hoạt để bật nó lên.

Tắt Cookie: Người dùng hãy tắt đi tùy chọn Cho phép trang web lưu và đọc dữ liệu cookie là hoàn tất.

8. Lưu ý khi dùng Cookie

Mặc dù Cookies mang lại nhiều lợi ích cho cả người dùng và website, nhưng cũng có một số lưu ý quan trọng cần ghi nhớ khi sử dụng Cookies để đảm bảo an toàn và bảo vệ quyền riêng tư: 

Đảm bảo sự minh bạch: Cung cấp thông tin chi tiết về việc sử dụng Cookies trong Chính sách Quyền riêng tư của trang web của bạn.

Cho phép lựa chọn: Cung cấp cho người dùng sự lựa chọn về việc chấp nhận hoặc từ chối việc sử dụng Cookies.

Mô tả rõ ràng về loại Cookies: Cung cấp một mô tả chi tiết về loại Cookies mà trang web của bạn sử dụng và mục đích của chúng.

Thời hạn lưu trữ: Chỉ ra thời gian mà Cookies sẽ được lưu trữ trên trình duyệt của người dùng.

Mã hóa dữ liệu: Đảm bảo rằng dữ liệu được lưu trữ trong Cookies được mã hóa để ngăn người không được ủy quyền truy cập.

Hạn chế truy cập: Hãy hạn chế quyền truy cập vào dữ liệu Cookies chỉ cho các thành phần cần thiết.

Chỉ sử dụng Cookies cần thiết: Hãy tránh việc sử dụng Cookies cho mục đích quá mức cần thiết để tránh vi phạm quy định về quyền riêng tư.

Kiểm soát Cookies bên thứ ba: Đảm bảo rằng các Cookies bên thứ ba chỉ được sử dụng khi người dùng đã cho phép.

Cung cấp các cài đặt Cookies rõ ràng: Cho phép người dùng tùy chỉnh cài đặt Cookies dễ dàng thông qua cài đặt trình duyệt hoặc trang web của bạn.

Cho phép người dùng thu thập Cookies: Chỉ sử dụng Cookies sau khi người dùng đã đồng ý.

Mẹo dùng Cookie giúp  tối ưu hóa quy trình trên website

Sử dụng kết nối bảo mật (HTTPS): Đảm bảo rằng trang web của bạn sử dụng kết nối HTTPS để mã hóa dữ liệu và đảm bảo tính an toàn của thông tin.

Xác định loại Cookies: Sử dụng labels để xác định rõ ràng loại cookies mà bạn sử dụng, chẳng hạn như cookies bảo mật, quảng cáo, thống kê,...

Bài viết liên quan:

• Proxy là gì? Tính năng, cách hoạt động và cài đặt Proxy
• Platform là gì? Tổng hợp 10 mô hình Platform nổi bật

FPT Cloud đã giúp bản giải đáp thắc mắc Cookie là gì? Việc sử dụng công cụ này hiệu quả sẽ giúp tối ưu hóa website, nâng cao trải nghiệm người dùng và thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. Hãy luôn nhớ sử dụng Cookies một cách thông minh, có trách nhiệm và tuân thủ các nguyên tắc bảo mật để đảm bảo an toàn cho bản thân và cho website của bạn.